مراحل رشد خرما از زمان به ثمرنشستن به چهار مرحله تقسیم میشود که نیاز به مراقبت ها و نگهداری دقیقی دارد تا بتوان درنهایت خرمایی مرغوب و درجه یک را برداشت نمود.
برای آگاهی از این مراحل لازم است به طور دقیق آن ها بررسی نموده و درنهایت با توجه به خواست و نیاز خود می توان خرما را در آن مرحله برداشت نمود.
همچنین پس از برداشت خرما می توان آن را به بازار عرضه کرد.
رشد خرما از انجام عمل گرده افشانی و تلفیح تا رسیدن، میوه خرما مراحلی است که پشت سر می گذارد که پرورش دهنده گان خرما اصلاحاتی را برای هر یک از مراحل بکار می برند که منشا عربی یا گویش های محلی دارد و با این اصطلاحات مراحل رشد میوه را از یکدیگر مجزا می نمایند.
این مراحل عبارتند از :
مرحله اول
پهک ( pahak ) دانه اولیه خرما که سبز رنگ وکاملا کال است که به آن خمال می گویند.
پهک تکامل یافته گل آذین خوشه داخل دول است.
خوردن پهک بعضی ازانواع نخیلات ازقبیل:حاج باقری،برهی،قندی و…..شیرین وخوشمزه است.
ولی مابقی عموماَ تلخ وغیر قابل خوردن می باشد. آب پهک رنگی وقرمز است.
مرحله دوم
در مرحله خلال رنگ سبز خرما به زرد مبدل و در بیشتر موارد دانه های قرمز رنگی بر روی پوست میوه خرما دیده میشود میوه کلیه ارقام خرما در این مرحله به تدریج درصدی از رطوبت خود را از دست میدهد.
این مرحله در بوشهر به خارک معروف است و در ایران به اسامی دیگری مانند خرک، خوراک، کوندک و خوراچ نیز خوانده می شود.
این مرحله در مدت زمان ۱۶ هفته طول می کشد و رقم های مختلف میوه به رنگ های گوناگون در می آیند.
میوه در اینجا به تدریج شیرین تر می شود اما با این حال طعم گس و نامطلوبی را داراست که آن هم به سبب وجود ماده ای به نام تانن در این میوه می باشد.
در این مرحله است که گوشت میوه به تدریج نرم شده و پوست آن حالت چین خوردگی پیدا می کند.
مرحله سوم
مرحله دیگر رشد و نمو میوه خرما، رطب به معنی تر است در این مرحله مقدار تانن بافتهای میوه کاهش پیدا میکند و میوه ها گسی کمتری دارند.
در آخر مرحله از خلال غالباً میوه از نوک خود رو به تغییر رنگ می کند و نرم می شود و تغییرات اساسی میوه رخ می دهد.
این تغییرات ، تغییر رنگ و پوست و گوشت و طعم میوه خرما را شامل می شود.
پوست میوه در این مرحله بسیار شفاف شده و رنگ آن تیره تر می گردد و به رنگ قهوه ای تیره می رسد و گوشت میوه بسیا ر نرم می شود و طعم گس آن از بین می رود و به طور کلی میوه خرما به طور کامل عمل آوری می شود و می رسد اغلب در همین مرحله میوه خرما قابل خوردن می شود برای این مرحله نیز در ایران اسامی مختلفی دارد که از جمله آنها عبارت اند از دمباز، دیمباز، دم سیاه، دری پنه، دومر، کوندک، نیم پاره و نیم خون است.
مرحله چهارم
مرحله چهارم مرحله تمر می باشد که میوه به طور کلی آب خود را از دست می دهد ، به دنبال این از دست دادن آب، شیرینی میوه بیشتر و حجم گوشت کمتری را شامل می شود.
و درنهایت چین و چروک های بیشتری را می توان روی پوست خرما مشاهده نمود.
باتوجه به شناخت درست و کافی از مراحل رشد میوه خرما، کشاورزان و باغداران و تولیدکنندگان می بایست به این مراحل توجه کافی داشته باشند و به دقت هر مرحله را بررسی نموده و مراقبت های لازمه را تا به بار نشستن میوه خرما و به اصطلاح، رسیدن خرما، به طور دقیق و حساس انجام دهند.
درصورتی که هریک از این مراحل با مراقبت های پی در پی، به طور کامل سپری نشود، اختلالی در رشد و عمل آوری میوه خرما رخ می دهد که ممکن است زیان های فراوانی را به حجم بسیاری از این محصولات ارزشمند وارد شود و برای رفع آن اقدامی نتوان انجام داد.
از این رو تکامل میوه خرما و مراقبت از آن در هر مرحله، از ضروریات رشد و کشت خرما در زمین های زراعی می باشد.
شما میتوانید با خرما انواع دسر های خرمایی خوشمزه با طعم های خاطره انگیزی را تهیه کنید.